Asbest in andere toepassingen
Naast golfplaten, asbestleien en pleisterwerk, komt asbest nog voor in ongeveer 3500 andere toepassingen. De algemene regel is: als het ouder is dan 1998 is de kans groot dat er asbest in zit. We geven hieronder een overzicht van andere toepassingen waarvoor asbest werd gebruikt: asbestcement – asbestkoord – leidingisolatie – vinylzeil – spuitasbest – imitatiemarmer – afdichtingspasta – bitumen – bakeliet – remvoeringen.
Ze behoren bijna allen tot de groep van de niet hechtgebonden asbest.
| Afbeelding | Toepassing | Omschrijving | Voorbeelden | Asbestgehalte | Risicoklasse |
| Asbestcement | Altijd een grijze kleur, ongeveer 5 mm dik. Meestal geschroefd of geklemd, soms losstaand (bloembakken). Dit is de meest gebruikte toepassing en het bestaat uit cement, gemixt met asbestvezels. | Golfplaten, gevelbeplating, bovenlichten, buismateriaal, rioleringen, vindveren, vogelschotten | 10-15% chrysotiel, soms met 2-5% crocidoliet | 1, 2 of 2A | |
| Asbest board | Gele tot zeer lichtbruine kleur, ongeveer 4 mm dik. | Dakbeschot, plafondbeplating, schachtafdichtingen | 2-5% chrysotiel of 10-15% chrysotiel + 2-5% crocidoliet | 2 of 2A | |
| Asbestkoord | Asbestkoord bestaat altijd voor 100% uit chrysotielvezels; omdat de vezels zijn geweven bevat koord geen bindmiddel. Asbestdoek bestaat eveneens uit aan elkaar geweven vezels en valt hier dus ook onder. | Pakkingen, afdichtingsmateriaal rond kachelafvoeren, luchtkanalen en schoorstenen, handschoenen, kleding, bivakmutsen (brandweer), sudderplaatjes, isolatie van elektrische kabels | 60-100% chrysotiel | 2 | |
| Leidingisolatie | Er bestaan grofweg twee typen; amosiethoudende leidingisolatie welke met de hand werd aangebracht en voorgevormde calciumblokken die meestal chrysotiel bevatten. De eerste toepassing komt vaak voor in keukens, de tweede werd veel gebruikt bij industriële heetwaterleidingen. Leidingisolatie is vrijwel altijd losgebonden. | Industriële stoomleidingen, heetwaterleidingen in keukens | 15-30% chrysotiel of 2-5% chrysotiel + 15-30% amosiet | 2 of 2A | |
| Vinylzeil | De van motieven voorziene bovenste (vinyl)laag bevat geen asbest, alleen de viltachtige onderste laag. Deze is ongeveer 1 mm dik en heeft een lichtgele kleur. | Voerzeil (vooral keukens, meterkasten en CV-kasten), behang | 15-30% chrysotiel of 30-60% chrysotiel | 2 | |
| Spuitasbest | Brandwerend en warmte-isolerend. Zeer losgebonden, het bindmiddel is in de loop der tijd vaak volledig vergaan. Spuitasbest is hierdoor zeer kwetsbaar en onoordeelkundige verwijdering leidt tot een grote vezelemissie. Kan bestaan uit verschillende soorten asbest. | Isolerende laag rondom spanten van kantoorgebouwen, winkels en industriële complexen, soms als plafondisolatie in bv. elektriciteitshuisjes of mortuaria | 30-60% amosiet of 30-60% crocidoliet of (soms) 2-5% actinoliet | 2A | |
| Imitatiemarmer | Meestal zwart tot donkergrijs van kleur, dikte is variabel. | Schoolborden, drempels, dorpels, vensterbanken, schouwbeplating | 5-10 of 10-15% chrysotiel | 2 | |
| Afdichtingspasta’s | Kan verschillende kleuren hebben, vaak groen, grijs of bruin, soms zwart. Deze toepassing kan overal in gebouwen worden gevonden. | Kit, beglazingskit, stopverf, dilatatievoegen | meestal 2-5% chrysotiel, tremoliet, actonoliet of actinoliet | 1, 2 of 2A | |
| Bitumen | Altijd zwart van kleur, bestaat voornamelijk uit teer en een lage concentratie asbest. Het is veel gebruikt als lijmmiddel voor (asbesthoudende) colovinyltegels. | Lijm onder tegels, corrosiewerende leidingisolatie van gasbuizen, dakleer, gevelisolatie | 1,2% chrysotiel of 2-5% chrysotiel | 2 | |
| Bakeliet | In bakeliet, een van de eerste kunststoffen, werd soms asbest gemengd om de slijtvastheid en het isolatievermogen te vergroten. | Spoelbakken, toiletbrillen, elektrische onderdelen zoals behuizingen van telefoons en schakelaars, stoppen | 5-10% chrysotiel | 1 of 2 | |
| Remvoeringen | Zeer hard materiaal, in autogarages waar het stof van de remschijven met perslucht werd weggespoten kwamen hierdoor echter grote hoeveelheden vezels vrij. | Remvoeringen van auto’s en vliegtuigen, frictiegevoelige onderdelen van machines | 2-5 tot 15-30% chrysotiel | 1 of 2 |
Vinyltapijt
Vroeger werd onder vloerbedekkingen van vinyl (zowel zeil als tegels) dikwijls een laag asbestvilt of asbestkarton aangebracht. Soms werd in de vinyltegel zelf asbest verwerkt. U herkent het aan de onderkant: die heeft een lichtgrijze tot lichtbeige of lichtgroene kleur, glimt niet en doet denken aan grof papier of schoendooskarton. Een asbestbevattende vinyltegel breekt als u hem probeert te buigen. In vloerbedekkingen van textiel werd zo goed als nooit asbest gebruikt.
Een intacte vloerbedekking laat u het beste gewoon liggen. Moet ze toch verwijderd worden, dan wordt aangeraden om een gespecialiseerd bedrijf in te huren. Gaat u toch zelf aan de slag, neem dan de zeven voorzorgsmaatregelen in acht.
Vloerbedekking die asbest bevat, is gevaarlijk afval. Neem contact op met de milieudienst van uw gemeente.
Spuitasbest
Spuitasbest is zeer losgebonden asbesthoudend materiaal, dat voor 1978 regelmatig is gebruikt als isolatiemateriaal en als brandwerende laag op staalconstructies, meestal in grote gebouwen. Omdat uit spuitasbest zeer gemakkelijk vezels kunnen vrijkomen, moet het materiaal worden verwijderd of volledig worden afgeschermd. isolerende lagen in kantoorgebouwen, winkels en industriële complexen.
Bitumen tegellijm, gevelisolatie, dakleer, …
Bakeliet spoelbakken, toiletten, telefoons, …
Remvoeringen, remblokjes en koppelingsschijven
Asbest werd vroeger heel veel gebruikt bij het maken van remmen en koppelingsschijven. In oudere personenwagens, vrachtwagens, bussen, treinen, vliegtuigen en liften is het dus zo goed als zeker aanwezig. Voor nieuwe auto’s wordt geen asbest meer gebruikt.
Wanneer u zelf aan uw wagen werkt en bijvoorbeeld de remmen zou willen vervangen, dan moet u eerst nagaan of er asbest in is verwerkt. Vraag het aan de verkoper of de garagist. Blijkt er asbest in te zitten, dan blijft u er beter af.
Wil u de klus toch zelf klaren, gebruik dan bij het reinigen van de remmen en de koppeling zeker geen perslucht. Vijlen, borstelen of schuren van remvoeringen is uit den boze. Het spreekt vanzelf dat u de oude onderdelen vervangt door nieuwe zonder asbest. Wees heel voorzichtig, werk in de open lucht en draag beschermingsmiddelen.
Versleten remblokjes, koppelingsschijven en andere auto-onderdelen met asbest horen bij het gevaarlijk afval.
Isolatiemateriaal
Vroeger werden voor de isolatie asbestspuitlagen en asbestplaten gebruikt. Een onderdak bijvoorbeeld werd dikwijls met asbestplaten vervaardigd. Vooral in bedrijven gebruikte men asbestgips voor de isolatie van leidingen. Ook voor de constructie van schepen, vliegtuigen, treinen,… werden vroeger op grote schaal allerlei soorten van asbest-isolatie gebruikt.
Asbestmateriaal vertoont wel een vezelachtige structuur, maar niet alle materialen met een vezelstructuur bevatten daarom ook asbest. Alleen een onderzoek met de microscoop geeft zekerheid. Asbestgips draagt soms het opschrift “amiante ciment”.
Zolang u er afblijft, is er niet echt gevaar. Is het materiaal beschadigd of versleten, of gaat u het zagen, boren, schuren of breken, dan loopt u een risico. Gaat het om grote hoeveelheden of is het materiaal niet gemakkelijk te verwijderen, neem dan een gespecialiseerd bedrijf onder de arm. Beslist u toch er zelf aan te werken, neem dan alle veiligheidsregels in acht. Asbestisolatie is gevaarlijk afval.
Asbestkoord
Asbestkoord werd vooral gebruikt voor de dichting van kachels (“kachelkoord”), stookketels, inbouwcassettes voor open haarden.
Asbestkoord is wit en ziet er stoffig en vezelachtig uit.
Het vervangen van asbestkoord, bijvoorbeeld in de deur van uw kachel, is niet zonder gevaar. Bij het manipuleren kunnen heel wat vezels vrijkomen. Beslist u toch er zelf aan te werken, draag zeker beschermende kleding en een ademhalingstoestel. Maak de koord eerst nat. Zorg voor een goede ventilatie en maak zo weinig mogelijk stof. Stop de koord onmiddellijk in een dubbele plastieken zak en kleef er een duidelijk etiket op. afdichtingsmaterialen, handschoenen, mutsen, kleding, kabels, verpakkingen,
Ook asbestkoord is gevaarlijk afval.
